سنگ کلیه یک نوع عارضه رایج و دردناک در دستگاه ادراری بوده که به دلیل تجمع مواد معدنی در کلیه ها شکل می گیرد. این سنگ ها شامل ترکیبات مختلفی اعم از کلسیم، اگزالات، اسید اوریک یا سیستین می باشد. لازم به ذکر است عواملی اعم از مصرف آب کم، رژیم غذایی نامتعادل، سابقه خانوادگی و برخی از بیماری ها در بروز این عارضه نقش بسزایی دارند که با علائم مختلفی در بدن هر فرد بروز می کند. در ادامه به بررسی موضوعات مختلفی اعم از علائم سنگ کلیه، دلایل بروز، انواع، روشهای تشخیص و درمان این عارضه می پردازیم پس با ما همراه باشید.
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه یکی از شایع ترین بیماری کلیوی بوده که به تجمع مواد معدنی و نمک در کلیه ها گفته می شود. معمولا این سنگ ها از جنس اگزالات کلسیم بوده و زمانی که تعادل میان آب، مواد معدنی و املاح در ادرار بهم خورد، این مواد به شکل کریستال در کلیه ته نشین می شوند. لازم به ذکر است اندازه سنگ ها متفاوت بوده و از کوچک به بزرگ متغیر است. عوامل مختلفی اعم از کم آبی بدن، مشکلات متابولیکی، رژیم غذایی نامناسب و سابقه خانوادگی در تولید سنگ کلیه نقش بسزایی دارد. بهتر است بدانید سنگ های کلیه احتمال بروز عفونت های ادراری و کلیه را افزایش می دهند و معمولا این عارضه در سنین 30 تا 50 سالگی و بیشتر در مردان مشاهده می شود.
علائم سنگ کلیه
بهتر است بدانید علائم این عارضه به عواملی اعم از اندازه، محل قرارگیری، حرکت سنگ در دستگاه ادراری بستگی دارد. بهتر است بدانید در برخی مواقع ممکن است سنگ بدون علائم خاصی از بدن دفع شود. به طور کلی برخی از شایع ترین علائم این عارضه به شرح زیر است:
- تب و لرز
- تکرر ادرار
- حالت تهوع
- سوزش ادرار
- خون در ادرار
- ادرار بدبو و کدر
- کاهش حجم ادرار
- درد در هنگام ادرار
- درد شدید و ناگهانی
- نیاز مداوم به ادرار کردن
توجه: اگر هر یک از علائم ذکر شده در بالا را تجربه کردید، حتما به بهترین متخصص اورولوژی تهران مراجعه نمایید زیرا در صورت عدم درمان، ممکن است منجر به بروز عوارض جدی تر شوند.
دلایل بروز سنگ کلیه
سنگ کلیه تعادل مواد معدنی، مایعات و مواد شیمیایی را مختل می کند و بنا به دلایل مختلفی بوجود می آید که علت اصلی بروز آن بیماری کم آبی بدن است. در ادامه به مهمترین دلایل بروز این بیماری اشاره می نماییم:
- عفونت های ادراری: این نوع عفونت ها منجر به تشکیل سنگ می شود.
- کم آبی بدن: مصرف ناکافی مایعات منجر به غلیظ شدن ادرار و تجمع مواد معدنی می گردد.
- چاقی و کم تحرکی: افزایش وزن و بی تحرکی بدن احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش می دهند.
- سن و جنسیت: لازم به ذکر است سن و جنسیت در مردان و در سنین 30 الی 50 سال بسیار شایع است.
- رژیم غذایی نامناسب: مصرف بیش از حد نمک، پروتئین حیوانی و کلسیم منجر به بروز این عارضه می شود.
- عوامل ژنتیکی: در صورتی که یکی از اعضای خانواده مبتلا به این بیماری شوند، احتمال بروز این عارضه افزایش می یابد.
- مشکلات متابولیکی: بهتر است بدانید مشکلاتی اعم از افزایش کلسیم در ادرار، افزایش اگزالات در ادرار یا اسید اوریک بالا باعث بروز این عارضه می شوند.
- مصرف برخی از داروها: استفاده طولانی مدت از داروهای خاص مانند دیورتیک و مکمل های کلسیم در بروز این عارضه نقش بسزایی دارند.
انواع سنگ کلیه
سنگ های کلیه بر اساس ترکیب شیمیایی و نوع مواد معدنی به چند دسته تقسیم می شوند که به شرح زیر است:
- سنگ های ترکیبی
- سنگ های کلسیمی
- سنگ های سیستینی
- سنگ های استروویت
- سنگ های اسید اوریکی
عوارض سنگ کلیه
بهتر است بدانید در صورت عدم درمان سنگ کلیه ممکن است عوارض های جدی و شدیدی بروز کنند که این عوارض به شرح زیر است:
- درد مزمن
- خون در ادرار
- آسیب به کلیه
- عفونت شدید خون
- انسداد مجاری ادراری
- افزایش خطر فشارخون
- تشکیل سنگ های مکرر
- عفونت های دستگاه ادراری
- انسداد لوله های متصل کننده کلیه به مثانه
- انسداد لوله هایی که منجر به خروج ادرار از بدن می شوند.
بیشتر بخوانید: مراقبت های بعد از جراحی سنگ کلیه
روشهای تشخیص سنگ کلیه
با استفاده از روشهای تشخیص ذکر شده در زیر اندازه، محل و نوع سنگ مشخص می شود و به طور کلی پزشکان از طریق این روش ها می توانند به راحتی این عارضه را تشخیص دهند. به طور کلی روشهای تشخیص این بیماری به شرح زیر است:
- ام آر آی
- رادیوگرافی
- سونوگرافی
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
- معاینه بالینی
- سی تی اسکن
- تجزیه سنگ دفع شده
- پیلوگرام یا اوروگرافی داخل وریدی (IVP)
روشهای پیشگیری از سنگ کلیه
- میوه جات و سبزیجات فراوان مصرف کنید.
- حداقل در طول روز 2 الی 3 لیتر آب بنوشید.
- کلسیم را به اندازه متعادل و از منابع طبیعی مصرف کنید.
- حتما از وزن متعادل برخوردار باشید و رژیم غذایی مناسب پیروی کنید.
- مصرف پروتئین حیوانی اعم از گوشت قرمز، ماهی و تخم مرغ را کاهش دهید.
- مصرف غذاهای حاوی اگزالات بالا مانند اسفناج، چای، شکلات و آجیل را کاهش دهید.
- مصرف زیاد نمک منجر به افزایش کلسیم در ادرار و ابتلا به تشکیل سنگ می شود، بنابراین مصرف نمک را کاهش دهید.
بیشتر بخوانید: سنگ مثانه چیست؟
روشهای درمان سنگ کلیه
درمان این بیماری به عوامل مختلفی اعم از اندازه، نوع سنگ و شدت علائم بستگی دارد. روشهای درمان سنگ کلیه به شرح زیر است:
درمان های خانگی
- مصرف مایعات زیاد
- تغییرات در رژیم غذایی
- استفاده از داروهای مسکن
دارو درمانی
- داروهای شل کننده عضلات مجاری ادراری مانند تامسولوسین
- داروهای پیشگیری کننده مانند سیترات پتاسیم یا آلوپورینول جهت کاهش تشکیل سنگ جدید
روشهای غیر جراحی
- یورتروسکوپی
- لیتوتریپسی با امواج شوک دهنده
روشهای جراحی
- جراحی باز
- نفرولیتوتومی از طریق پوست
نتیجه گیری
با توجه به مطالب بالا نتیجه می گیریم، سنگ کلیه یکی از بیماری های شایع و دردناک بوده که نیاز به تشخیص و درمان زودهنگام دارد. این عارضه بنا به دلایل مختلفی اعم از کم آبی بدن، رژیم غذایی نامناسب بوجود می آید. به طور کلی تشخیص زودهنگام و درمان به موقع از بروز عوارض جدی جلوگیری می کند و روشهای درمان آن به دو دسته روش غیر جراحی و جراحی تقسیم می شود.