عفونت ادراری (Urinary Tract Infection – UTI) یکی از بیماری های شایع دستگاه ادراری بوده که هر قسمتی از این سیستم را تحت تاثیر قرار دهد. این نوع عفونت معمولا در مثانه (سیستیت)، کلیه ها (نفریت) یا حالب ها بروز می کند و با علائم مختلفی اعم از سوزش ادرار، درد در ناحیه پایین شکم و تغییرات رنگ ادرار همراه است. در این مقاله، به بررسی کامل این بیماری، علل ایجاد آن، علائم، درمان ها و روشهای پیشگیری از آن خواهیم پرداخت تا بتوانید با اطلاعات کافی از این بیماری آگاه شوید.
عفونت ادراری چیست؟
عفونت ادراری به عفونت هایی گفته می شود که هر بخش از دستگاه ادراری را تحت تاثیر قرار می دهند. لازم به ذکر است دستگاه ادراری انسان شامل کلیه ها، مثانه و مجرای ادراری است. بهتر است بدانید باکتری ها یا میکروب ها میتوانند وارد مجرای ادراری شوند و در نتیجه دستگاه ادراری دچار عفونت گردد. اگر عفونت در قسمت های پایین تر مانند مثانه رخ دهد، عفونت ساده و در صورتی که عفونت در قسمت بالایی مانند کلیه رخ دهد ممکن است تهدیدکننده تر و پیچیده تر باشد.
علت بروز عفونت ادراری
این عارضه بنا به دلایل مختلفی ایجاد می شود که اصلی ترین و مهمترین علت آن ورود باکتری ها به دستگاه ادراری است. این باکتری ها از طریق مجرای ادرار وارد شده و به مثانه و سایر قسمت های دستگاه ادراری منتقل می شوند. برخی از مهمترین دلایل بروز این عارضه به شرح زیر است:
- بارداری
- باکتری ها
- اسپرم کش ها
- استفاده از کاتتر
- استفاده از کاندوم
- عدم رعایت بهداشت
- محرک های فیزیکی
- کاهش سطح استروژن
- مشکلات سیستم ایمنی
- انسداد مجرای ادراری
- برقراری رابطه جنسی
- دیافراگم های ضدبارداری
علائم عفونت ادراری
بهتر است بدانید علائم این عارضه به نوع و شدت عفونت بستگی دارد به همین دلیل در بدن هر فرد متفاوت است. برخی از علائم رایج این نوع عارضه به شرح زیر است:
- احساس گیجی
- نیاز به ادرار مکرر
- حالت تهوع و استفراغ
- احساس خستگی و بی حالی
- سوزش و درد در حین ادرار
- ادرار بدبو یا تغییر رنگ یافته
- احساس ناگهانی و شدید به دفع ادرار
- درد یا فشار در ناحیه پایین شکم یا کمر
- تب و لرز (در صورتی که عفونت به کلیه ها برسد)
بیشتر بخوانید: مراقبت های بعد از جراحی سنگ کلیه
انواع عفونت ادراری
عفونت‌های ادراری به انواع مختلفی تقسیم می شوند که در ادامه به شرح آنها می پردازیم:
- عفونت مثانه (سیستیت): این نوع عفونت در مثانه رخ می دهد و با علائمی اعم از سوزش ادرار و درد در ناحیه شکم ظاهر می شود.
- عفونت کلیه: این نوع عفونت شدیدتر بوده و منجر به آسیب دیدگی کلیه ها می شود. این عفونت با علائمی همچون تب، لرز و درد کمر همراه است.
- عفونت حالب: این نوع عفونت به حالب ها (لوله هایی که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می کنند) حمله می کند.
عوارض عفونت ادراری
عدم درمان عفونت ادراری (UTI) منجر به بروز عوارض ذکر شده در زیر می شود:
- عفونت کلیه
- تاثیر بر بارداری
- عفونت های مکرر
- آسیب به بافت های ادراری
- بروز عفونت در جریان خون (سپسیس)
روشهای تشخیص عفونت ادراری
ابتدا در صورت بروز و مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در بالا به بهترین متخصص اورولوژی تهران مراجعه نمایید. لازم به ذکر است تشخیص این عارضه از طریق آزمایش ادرار انجام می شود. پزشک جهت تشخیص این عارضه آزمایش ادرار یا کشت ادرار تجویز می کند تا نوع باکتری عفونت را شناسایی کند. البته لازم به ذکر است در برخی موارد روشهای تصویربرداری مانند سونوگرافی، ام آر آی، سی تی اسکن و تصویربرداری پیلوگرام داخل وریدی برای بررسی مشکلات پیچیده تر مورد استفاده می شود.
روشهای درمان عفونت ادراری
پزشک با توجه به نوع باکتری و شدت عفونت، داروهای مناسب به شما عزیزان تجویز می کند. لازم به ذکر است درمان به موقع این بیماری از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده زیرا منجر به جلوگیری از عوارض جدی اعم از عفونت کلیه می گردد. به طور کلی روشهای درمان عفونت ادراری به شرح زیر است:
- داروهای ضد درد: داروهای مسکن جهت کاهش سوزش و درد در هنگام ادرار تجویز می شود.
- مصرف آب و مایعات زیاد: نوشیدن مقدار زیادی آب باعث شستشوی باکتری ها از مجرای ادراری می شود.
- آنتی بیوتیک ها: مصرف داروهایی اعم از مانند نیتروفورانتوئین و تری متوپریم-سولفامتوکسازول برای درمان عفونت های ادراری بسیار موثر است.
- جراحی: عفونت های ادراری معمولا با استفاده از آنتی بیوتیک ها و درمان های خانگی درمان می شوند و گاهی اوقات نیاز به جراحی دارند. با این حال، در مواردی که عفونت ناشی از انسداد یا سنگ کلیه باشد، جراحی تنها راه حل برای رفع این مشکل است.
روشهای پیشگیری از عفونت ادراری
برخی از روشهای پیشگیری از این عارضه به شرح زیر است:
- استحمام کوتاه تر در بهداشت ناحیه تناسلی نقش بسزایی دارد.
- مصرف مایعات و آب فراوان سبب دفع باکتری از دستگاه ادراری می شود.
- در دوران قاعدگی تعویض مکرر پد و تامپون منجر به پیشگیری از عفونت می شود.
- شستشوی ناحیه تناسلی از جلو به عقب از ورود باکتری ها به مجرای ادراری جلوگیری می کند.
- بلافاصله بعد از رابطه جنسی مثانه را خالی کرده و یک لیوان آب بنوشید تا باکتری ها دفع شوند.
- استفاده از لباس های نخی و گشاد منجر به جلوگیری از تعریق بیش از حد و رشد باکتری ها می شود.
- از نگه داشتن ادرار خودداری فرمایید زیرا ادرار کردن در اولین احساس نیاز سبب جلوگیری از رشد باکتری ها می شود.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، عفونت ادراری یک مشکل شایع و درمان پذیر بوده که معمولا با استفاده از آنتی بیوتیک ها و درمان های خانگی قابل درمان است. در صورتی که این عارضه به موقع تشخیص و درمان نشود منجر به بروز عوارض جدی تری مانند عفونت کلیه، سپسیس و آسیب دیدگی بافت های ادراری می شود. پیشگیری از این عارضه از طریق رعایت بهداشت مناسب، نوشیدن مایعات، تخلیه به موقع مثانه خطر ابتلا به این عارضه را کاهش می دهد.